Pas denen şeye ne oldu?

Paslı otomobillerin geçmişte kaldığını düşünüyorsanız yanılıyorsunuz. John Evans pas yüzünden sorunlar yaşayan modern otomobilleri inceliyor.

Pas: Lancia Beta başta olmak üzere birçok otomobilin gövdesinde üreyerek otomobil mezarlıklarını kalabalıklaştıran korozyon. Otomobil üreticileri bu sorunun günümüzde üretim öncesindeki hazırlıklar ile alüminyum, plastik ve kompozit gibi modern materyaller sayesinde çözüme kavuştuğunu söylese de karşılaştığımız bazı örnekler kendileriyle aynı fikirde olmamızı engelliyor. 2013 yılında, MOT testine katılan 27.285.855 adet Grup 4 (3000 kg altındaki otomobil ve ticari araçlar) araçtan 1.393.721’inin, yani %5.11’inin paslanmış komponent, komponent bağlantısı veya direkt olarak paslanmış gövde gibi üç temel sorunun en az biri yüzünden sınıfta kaldığını öğrendik. Ortada böylesine ciddi problemler varken pasın korkulu bir rüya olarak yaşamaya devam etmesine şaşırmamak gerek. Bu hikaye, sahibi olduğum paslı bir Opel Zafira’yla ilgili deneyimlerimi internette paylaşmamla başladı ve devam eden dönemde konuyla ilgili olarak ciddi hikayelere ve gözlemlere rastladım.

Autocar’dan James Ruppert, 2008 model bir Honda Accord 2.4 kullanan bir okurunun sunroof bölgesinde pasla karşılaştığını ve konuyu Honda’ya ilettiğini söyledi. Elbette Honda yetkilileri konuyu ücretsiz olarak çözmüşler. Ne var ki, pasın yayılım göstermek gibi pis bir huyu vardır ki Ruppert’in hazırladığı raporda üreticilerin ciddi uğraşlarına karşın pasın hiçbir şekilde tam olarak önlenememesinden söz ediliyor. Buna kanıt olarak ise Bradford merkezli özel bir otomotiv şirketinde çalışan mühendis Michael Ward’ın tecrübeleri öne sürülüyor. İşi her gün birçok aracın ikinci el ekspertizini yapmak olan Ward, araç satın almak isteyen insanların kötü sürprizler yaşamasına engel oluyor. “Pas her türlü markada ve her türlü modelde ortaya çıkabilir ve ciddi sonuçlar yaratabilir,” diyor. “Plastik muhafazalı metal kısımlara, kapı eşiklerine ve gövde altına dikkat etmekte yarar var.” Ward bu söylemlerini desteklemek için yakın zaman önce ekspertize aldığı 2004 model Opel Zafira’nın görsellerini kullanıyor ki fotoğraflarda otomobilin süspansiyon bağlantılarında pas kaynaklı çok ciddi sıkıntılar olduğu net olarak görülüyor. “Otomobile dışarıdan bakınca paslı bir parçaya rastlayacağımı düşünmemiştim fakat servisin pek açmadığı gövde altı muhafazasını çıkarınca işin rengi değişti,” diyor ve devam ediyor: “Alt kısımda kullanılan ses yalıtım malzemesi nemi hapsettiğinden çevredeki metal kısımlar paslanmış gibi görünüyor. Eminim bu marka ve model birçok araçta benzer problemler yaşanmıştır.”

Konuyu Opel yetkililerinden birine anlatıp neden söz konusu gövde altı muhafazasını kullanmakta ısrar ettiklerini sordum. Kendisi bu parçanın kullanımıyla ilgili önemli sebeplerinden ve firmanın bu parçayı her yıl kontrol ederek soruna mani olduğundan söz etti: “Hemen her marka bu malzemeyi gövdenin altındaki hava akışını düzenlemek ve ses yalıtımı sağlamak için kullanır. Markamız bu konuda her yıl kontrol edilmek koşuluyla altı yıl pas garantisi sunuyor.” Ardından Ward’ı aradım ve konuyla ilgili biraz daha fikir sahibi olmak için Zafira’dan biraz daha bahsetmesini rica ettim. Kendisi açtı ağzını, yumdu gözünü: “1986 yılından bu yana, haftada en az beş kez, otomobil ekspertizi yaparım. Ciddi korozyonlara rastladığım çok nadirdir fakat böyle şeyler olabiliyor. Bazı zamanlarda gövdenin görünmeyen kısımlarında yürüyen pas ancak çok geç olduğunda ortaya çıkmaya başlıyor. Bu yüzden çamurluk içlerine, kapı eşiklerine, gövde altı panellerine ve motor koruyuculara dikkat etmekte yarar var. MOT testlerinde otomobillerin panelleri sökülmez. Bu yüzden bildirilen paslı araç sayısının çok daha fazla olacağını düşünüyorum çünkü bu meret gizliden gizliye yol almaya bayılır.” Özel bir firma işleten otomotiv mühendisi James Carswell, bu işlerle geçen 56 yıl boyunca işyerinde çok sayıda paslı araç gördüklerinden söz ediyor. Üstelik bu araçlar sandığınız gibi 30 yaşındaki Rover modelleri falan değil. Kendisinin pas hatıraları çoğunlukla son beş yıldır gelen Focus’lar ve son birkaç yıldır gelen Dacia Duster’lar ile ilgiliymiş. “Yaklaşık dört yıl önce, Ford tarafından steyşın gövdeli Focus’ların arka kısımlarının incelenmesi için 20 kişilik bir ekspertiz ekibi oluşturuldu. Ekipte ben de vardım ve devam eden 1.5 yıl boyunca Ford için çalıştım. Her ayın iki haftasını bu işe ayırıp bu sürede yaklaşık 10-15 adet aracın bagaj bölümünde pas aradık ve araçların yaklaşık %10’unda aradığımız şeyi bulduk. Ford bu konuda iyi bir operasyon yaptı ve söz konusu otomobillerin sorunlarını ücretsiz olarak giderdi.” Ford’dan bir yetkili Carswell’in hikayesini doğruluyor: “Focus’ların bir kısmını 12 yıllık pas garantisi kapsamında geri çağırdık. Sorun bagaj kapağıydı. Gövdenin içindeki bir panel metalin paslanmasına sebep olup zaman içinde çok daha ciddi sorunlara yol açıyordu. Bu olay yaklaşık beş yıl önce oldu ve bu otomobiller şu an oldukça yaşlandı. Dolayısıyla garantisi bitmiş bu araçları iyi incelemek gerek.”

Carswell’in dikkatini çeken bir başka otomobil de Dacia Duster. Kendisi son iki yılda dört adet paslı Duster’a rastladığını ve sorunun sıklıkla far altı ve kapı eşiklerine ortaya çıktığını söylüyor. Dacia’dan bir yetkiliye konuyu açtığımızda şu cevabı alıyoruz: “Ocak 2013 ile Ağustos 2014 dönemleri arasında Hindistan’da üretilen sağdan direksiyonlu Duster’ların bir kısmı, gövdedeki tutarsız boyama sürecinden kaynaklı korozyon problemleri yaşadı. Özellikle de bazı yüzeyler ve panel köşelerinde. Bu konuda kapsamlı bir araştırma yaptık ve sağdan direksiyonlu ve paslı Duster’ları sorunsuz hale getirdik. Ayrıca soldan direksiyonlu modellerin bu konudan etkilenmediğini de belirteyim.” Birmingham Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği bölümünden Dr Martin Strangwood otomobillerin pas konusunda uzun ömürlü olması için yapılacak en önemli şeyin iyi bir korozyon önleyici yüzey oluşturmak olduğunu söylüyor: “Korozyon önleyici yüzey kaplamasının başarıyla yapılması bu noktada çok önemli. Bazı zamanlarda bu kaplama kısa sürede etkisini yitiriyor. Özellikle su tutan bir plastik parçanın altında kalmışsa… Ayrıca kompleks biçimli gövde parçalarını kalın bir koruma yüzeyiyle kaplamak günümüzde bile oldukça zor bir iş.” Firmaların bütün önlemlerine karşın pası %100 önlemek gibi bir durumun olmadığını belirten Dr Strangwood bu ihtimali azaltacak bir öneriden söz ediyor: “Galvanize edilmiş çelik bu anlamda etkili olacaktır çünkü içeriğindeki çinko elementi korozyon tutucu özellik göstererek yapısal bir element olan çeliğin paslanmasına engel olacaktır. Yine de pasla ilgili bütün önlemler bir zaman sonra zayıflamaya başlar. Bu yüzden kışın tuz görmüş otomobilinizi yıkatmayı sakın ihmal etmeyin.” Otomobiliniz paslı olsun ya da olmasın, siz yine de önlemi elden bırakmayın deriz.

Sizlerin görüşleri

Pistonheads internet sitesinde pasla ilgili bir hikaye paylaştık ve en çarpıcı geri bildirimleri burada derledik.

PASLANIR

“Ford’lar paslanıyor. Belirli bir yaşın üzerindeki BMW ve Mercedes’ler de öyle. Aynı şekilde yaşlı Golf’lerin ön çamurluklarına dikkat.”

“İkinci nesil Focus’larda bu sorun olabiliyor. Ayrıca benim Mk2.5 aracımda da paslanma belirtileri ortaya çıkmaya başladı.”

“Son zamanlarda dikkatimi çekecek kadar çok sayıda paslı Mazda6 gördüm ki MOT verilerinde de benzer bir durum var.”

“Japonya kaynaklı her şeyin paslanma ihtimali var çünkü yolları tuzlamadıkları için pas koruyucu kullanma ihtiyacı hissetmiyorlar.”

“Modern otomobillerin paslanma sebepleri genel olarak aynıdır: Çamurluk kaplamalarının metale temas edip pas yaratması ve drenaj oluklarının tıkanması.”

PASLANMAZ

“Fransızlar bu konuda çok başarılı.”

“Citroen ve Renault otomobillerimin en genci 13 yaşında ve hiçbirinde pas yok.”

“Honda Accord’umu yıllardır kullanıyorum, sıkıntı yaşamadım. Aynı şekilde, babamın CR-V’sinde de herhangi bir pas belirtisi mevcut değil.”

“Ne olursa olsun, pas konusunda çok ciddi ilerlemeler kaydedildi.”

“Sekiz yaşındaki Ford Galaxy’mi henüz sattım ve pas belirtisi göremedim. Pas konusunda Ka, Puma ve ilk Focus’lar problemliydi fakat Ford konuyu çözmüş gibi görünüyor.”

Metalurjist yorumu

Dr Martin Strangwood Birmingham Üniversitesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği bölümünde korozyon önleme üzerine eğitim veriyor.

“Günümüzün birçok gelişmiş çelik malzemesi üretim öncesinde galvanize edilir ve böylelikle paslanma riski minimuma indirilir. Ayrıca bu malzemeler kesildiklerinde kenarları kaplanıp koruma altına alınır. Galvanize edilmemiş çelikten imal edilen gövdeler ise son aşamada bütün olarak işlemden geçirilir. Ayrıca boyadan önce polimer kaplama işlemi bu noktada etkili bir tekniktir. “Genel olarak bir otomobilin pasa karşı ne kadar korunaklı olduğunu, koruma yüzeylerinde kullanılan malzemenin kalitesi ile koruma işlemindeki işçilik kalitesi belirler. Günümüzde kaplamalar ve metaller bir arada geliştirildiği için eşit dağılımlı bir koruma yüzeyi oluşturmak mümkün hale geliyor. “Coğrafi farklılıklar da korozyon konusunda önemli bir pay sahibi. Örneğin bol rüzgarlı bir ülkede satılan bir otomobilin korunma seviyesi ile, İngiltere’nin yağmurlarında kullanılmak üzere hazırlanış bir otomobilin korunma seviyesi aynı değildir. Örneğin Rusya’da çam ağaçlarının bolluğundan dolayı toprak asidiktir. Bu yüzden global bir ürün hazırlasanız dahi, bölgesel farklılıklardan doğabilecek bu tarz sorunları gözardı etmemeniz gerekir.